Budowa zewnętrzna
Dzika, podstawowa forma karpia (sazan) ma wyciągnięte, bocznie słabo ścieśnione ciało. Wysuwalny otwór gębowy ma położenie końcowe. Na górnej wardze występują cztery wąsiki (dwa dłuższe i dwa krótsze). Zęby gardłowe trójrzędowe. Łuski duże, 33-40 wzdłuż linii bocznej.
Płetwa grzbietowa z 20-26 rozwidlającymi się promieniami. W płetwie odbytowej jest ich 8-11, w brzusznej 9-11, piersiowej 16-17, w ogonowej zaś 19; wszystkie u góry wyraźnie się rozwidlają. Ubarwienie jest zmienne. Grzbiet zazwyczaj zielonobrązowy do zielonoczarniawego. Boki srebrzystobrązowawe, brzuch biały. Płetwy zielonoszare z brązowawym odcieniem, nierzadko czerwonawe. Długość 25-75 cm, maksymalnie 120 cm. Osiąga wiek 40 lat.
Występowanie
Lubi ciepłe, stojące i wolno płynące wody o piaszczystym lub mulistym podłożu, obficie zarośnięte roślinnością.
Tryb życia
W ciągu dnia karp trzyma się zazwyczaj głębszych, zaciemnionych miejsc, przejawiając wzrastającą aktywność wraz z zapadającym zmierzchem. Tarło – maj do lipca, zależnie od kształtowania się w tym okresie temperatury wody. Na głowie i płetwach piersiowych samców słaba wysypka tarłowa. Ikra składana jest w płytkich, zacisznych, porośniętych roślinnością przybrzeżnych miejscach Karpie hodowlane w stawach osiągają w trzecim roku życia ciężar 1-2 kg przy długości ciała 25-35 cm. Również dzikie karpie odznaczać się mogą tak szybkimi przyrostami, zazwyczaj jednak rosną zdecydowanie wolniej.
Odżywianie
Młode kapie zjadają rośliny i zwierzęcy plankton (wyrostki, skorupiaki). Przy długości około 18 mm zaczynają polować na zwierzęta denne. Osobniki dorosłe pobierają dodatkowo pokarm roślinny. Karpie rozpoczynają żerowanie dopiero przy temperaturze wody przekraczającej 8°C. jednak najlepiej przyswajają pokarm w temperaturze powyżej 20°C.
Ciekawostki
Dziki karp rzeczny zamieszkuje wolno płynące wody, dobrze nasłonecznione. Nurtu unika. W jeziorach spotyka się go w niezbyt głębokich partiach wody, najczęściej w osłoniętych, bogatych w roślinność zatokach. Najlepiej żerują w ciepłej wodzie. Próby złowienia karpia przy temperaturze wody poniżej 10 stopni są bezcelowe. Najskuteczniejszy okres wędkarskich połowów karpia to czerwiec i lipiec. Dobrze bierze także we wrześniu. Najlepiej łowić go wcześnie rano lub wieczorem. W rzekach radzimy zapolować na karpia nocą. Nie radzimy natomiast prób łowienia tej ryby w okresie letniego ochłodzenia. Karpie łowi się na rosówki lub ziemniaki. Rosówka jest znakomitą przynętą wiosenną. Latem natomiast lepiej łowić na robaki.