Big fish hunters

Karp pochodzi z Azji a dokładnie będzie to dorzecze Amuru, Mandżuria i zlewnie mórz Aralskiego, Kaspijskiego i Czarego.

Jest jedyną rybą słodkowodną, którą z racji jej walorów hodowlanych oraz kulinarnych dostrzeżono i opisano już w starożytności.

Arystoteles już około 350 lat p.n.e. wspomionał w swoich dziełach o karpiu. A także Piliniusz Starszy w pierwszym wieku naszej ery pisał o karpiu w swej "Historii naturalnej". Według licznych przekazów historycznych, karpia najwcześniej zaczęto hodować w Chinach w piątym wieku przed naszą erą. W europie początki zorganizowanej hodowli karpia datuje się na dziewiąty - dwunasty wiek naszej ery. Do Polski karpia sprowadzili Cystersi w połowie dwunastego wieku. Pierwszy podręcznik, autorstwa Olbrychta Strumińskiego dotyczący hodowli karpia został wydany 1573 roku. Pierwsze i najbardziej znane hodowle tej ryby znajdowałoy się w okolicach Milicza, Zatorza, Przygodzić oraz w dolinie Baryczy. Niektóre z nich istnieją do dziś.

 

 

Budowa zewnętrzna
Dzika, podstawowa forma karpia (sazan) ma wyciągnięte, bocznie słabo ścieśnione ciało. Wysuwalny otwór gębowy ma położenie końcowe. Na górnej wardze występują cztery wąsiki (dwa dłuższe i dwa krótsze). Zęby gardłowe trójrzędowe. Łuski duże, 33-40 wzdłuż linii bocznej. U hodowlanych odmian ciało, w zależności od odmiany, bywa mniej lub bardziej wyciągnięte i wygrzbiecone.

 

Wyróżnia się karpie:

 

 

• Sazan dzikożyjąca odmiana karpia. Ciało ma wydłużone, lekko bocznie spłaszczone. Wysokość jego ciała mieści się co najwyżej do czterech razy, w jego długości, natmiast u odmian karpia hodowlanego stosunek ten wynosi jeden do dwóch maksymalnie do trzech. Skura jest dość gruba ale bardzo elastyczna, znajduje się wniej dużo gruczołów śluzowych atkże komurki pigmentowe, co pozwala sazanowi na zmianę ubarwienia w zależności od warunków bytowania.

• Karp pełnołuski zwany także łuskowym lub drobnołuskim, którego ciło pokryte jest całe łuską, podobnie jak u sazana, lecz dużo większą jak u jego dzikiego pobratyńca. Ciało jest też bardziej wygrzbiecone.

• Karp lustrzeń zwany też lustrzanym, krulewskim, lub galicyjskim, ma tylko nieliczne, bardzo duże łuski, nieregularnie rozmieszczone na całym ciele.

• Karp liniowy zwany też lampasowym, ma rząd dość dużych łusek wzdłuż linii bocznej, niekiedy także wzdłuż grzbietu.

• Karp goły lub golec, jak często jest nazywany, jest całkowicie bezłuski lub też ma jedynie bardzo nieliczne pojedyncze łuski. Jego skóra jest gruba i dlatego też nazywany jest czasami skórzakiem.

 

Płetwa grzbietowa z 20-26 rozwidlającymi się promieniami. W płetwie odbytowej jest ich 8-11, w brzusznej 9-11, piersiowej 16-17, w ogonowej zaś 19; wszystkie u góry wyraźnie się rozwidlają. Ubarwienie jest zmienne. Grzbiet zazwyczaj zielonobrązowy do zielonoczarniawego. Boki srebrzystobrązowawe, brzuch biały. Płetwy zielonoszare z brązowawym odcieniem, nierzadko czerwonawe. Długość 25-75 cm, maksymalnie 120 cm. Osiąga wiek 40 lat.

 

Występowanie
Lubi ciepłe, stojące i wolno płynące wody o piaszczystym lub mulistym podłożu, obficie zarośnięte roślinnością.

 

Tryb życia
W ciągu dnia karp trzyma się zazwyczaj głębszych, zaciemnionych miejsc, przejawiając wzrastającą aktywność wraz z zapadającym zmierzchem. Tarło – maj do lipca, zależnie od kształtowania się w tym okresie temperatury wody. Na głowie i płetwach piersiowych samców słaba wysypka tarłowa. Ikra składana jest w płytkich, zacisznych, porośniętych roślinnością przybrzeżnych miejscach Karpie hodowlane w stawach osiągają w trzecim roku życia ciężar 1-2 kg przy długości ciała 25-35 cm. Również dzikie karpie odznaczać się mogą tak szybkimi przyrostami, zazwyczaj jednak rosną zdecydowanie wolniej.

 

Odżywianie
Młode kapie zjadają rośliny i zwierzęcy plankton (wyrostki, skorupiaki). Przy długości około 18 mm zaczynają polować na zwierzęta denne. Osobniki dorosłe pobierają dodatkowo pokarm roślinny. Karpie rozpoczynają żerowanie dopiero przy temperaturze wody przekraczającej 8°C. jednak najlepiej przyswajają pokarm w temperaturze powyżej 20°C.

 

Ciekawostki

Karp (Cyprinus carpio) - nazwa tej ryby wywodzi się od greckiego słowa harpox, co oznacza - płód. Nie przypadkowo tak właśnie nazwano tę rybę. Jest ona bowiem niewiarygodnie płodna. Podczas tarła samice składają ogromne ilości ikry - od kilkuset tysięcy jajeczek do miliona. Dzięki swej płodności, szybkiemu wzrostowi i walorom smakowym ryba ta podbiła świat. Karp jest dziś najbardziej znaną rybą słodkowodną w Europie. Masowo hoduje się go także w Azji, Ameryce Północnej, a ostatnio nawet w Afryce. Darujemy sobie opis wyglądu karpia, ponieważ jest to ryba powszechnie znana. Warto jednak wspomnieć o jego odmianach.Najbardziej podobny do swojego dzikiego praprzodka sazana jest karp pełno-łuski. Ma on całe ciało pokryte łuskami i nie jest tak mocno wygrzbiecony, jak odmiany wyselekcjonowane w toku długotrwałej hodowli. Karp lustrzeń, czyli karp królewski - to już forma uzyskana w trakcie hodowli. Ma on małą głowę, bardzo wysoki grzbiet i niewiele, nieregularnie rozłożonych na ciele, wielkich łusek. Trzecią odmianą jest karp nagi - całkowicie pozbawiony łusek.Żyje w słodkich wodach stojących lub wolno płynących, dobrze ogrzanych i porośniętych miękką roślinnością. Jest dziś rybą przede wszystkim hodowlaną, żyjącą w stawach. Karp dziki spotykany w rzekach i jeziorach pochodzi z zarybienia bądź jest uciekinierem ze stawów. Szybko rośnie, osiąga niekiedy naprawdę wielkie rozmiary. W stawach hodowlanych rybę tę odławia się, gdy osiąga - 2,5 kg wagi. Takie bowiem karpie są najchętniej kupowane. Karp żyjący dziko dorasta do l m długości i ponad 30 kg wagi. Jest to ryba wszystkożerna, preferująca w swoim menu pokarmy pochodzenia roślinnego.Karp jest dla wędkarzy rybą bardzo atrakcyjną. Złowienie naprawdę dużego karpia dostarcza nie mniej emocji niż wyciągnięcie suma-olbrzyma. Karp nie jest częstą i łatwą zdobyczą wędkarzy. Jest to ryba ogromnie płochliwa i bardzo ostrożna. Przypadkowe złowienie karpia, na przykład przy połowach leszcza, zdarza się raczej wyjątkowo. Aby zmierzyć się z dzikim karpiem, trzeba specjalnie na niego zapolować. To natomiast wymaga dłuższego, regularnego nęcenia. Miejsca żerowania karpia, jeśli jest on w danym zbiorniku, wykryć można stosunkowo łatwo. W letnie, ciepłe dni, przed wieczorem karpie po prostu słychać nad wodą. Podczas żerowania wydają one pojedyncze dźwięki, przypominające mlaskanie. Jeśli zlokalizujemy rejon występowania tej ryby w danym zbiorniku, możemy w wybranym miejscu przystąpić do nęcenia. Zanętę trzeba wrzucać do wody przez kilka dni, zawsze o tej samej porze. Najlepszą zanętą są gotowane ziemniaki, pokrojone w niewielkie kostki, zmieszane z pszenicą lub pęczakiem. Warto dodać do tej zanęty trochę płatków owsianych i pociętych rosówek lub czerwonych robaków. Im zanęty więcej, tym lepiej. Zanętę wrzucamy bezpośrednio do wody. Jeśli nęcimy w wodzie bieżącej, mieszamy zanętę z gliną i wrzucamy do wody powyżej planowanego stanowiska.Połowy należy rozpocząć w porze, w której stosowaliśmy codzienne nęcenie. Najlepiej i zanęcać, i łowić rano. Karp żeruje na dnie, tam też należy umieszczać przynętę. W wodach stojących radzimy stosować mocną wędkę ze spławikiem i dosyć długim przyponem. W rzekach łowimy gruntówką. Jeśli przynętą są ziemniaki, trzeba je tak zakładać na haczyk, aby był on zupełnie niewidoczny. Przy zakładaniu rosówki także należy dokładnie ukryć haczyk. Radzimy stosować duże, kute haczyki o krótkim trzonku i także krótkim, ale bardzo ostrym grocie.Do przygotowania przyponów proponujemy używać żyłki lub plecionki o zielonkawym zabarwieniu. Chodzi o to, aby nie kontrastowała ona z podłożem. Konieczny jest mocny kołowrotek ze sporym zapasem żyłki, nie mniej niż 100 m. Flegmatyczny na pozór karp w momencie zacięcia reaguje bardzo żywiołowo. Zrywa się do panicznej ucieczki, a ponieważ jest to silna i szybko pływająca ryba, wszelkie próby powstrzymania jej "na siłę" mogą zakończyć się zerwaniem żyłki. Kołowrotek powinien mieć dobrze ustawiony hamulec. W pierwszej fazie trzeba pozwolić rybie uciekać, oczywiście przy włączonym hamulcu kołowrotka. Gdy tempo ucieczki słabnie, próbujemy zwijać żyłkę. Zmęczonego karpia trzeba podnieść do góry, tak aby zaczerpnął powietrza znad powierzchni wody. Karp po zachłyśnięciu się powietrzem, podobnie jak leszcz, rezygnuje z walki. Przekręca się na bok i wówczas stosunkowo łatwo można go wprowadzić do podbieraka.